MS Hastalığında Kök Hücre ve Exosome Tedavileri 

1/22/2024

MS Hastalığında Kök Hücre ve Exosome Tedavileri 

MS yani Multipl Skleroz , esas olarak merkezi sinir sistemini hedef alan, beyinde ve omurilikteki sinir telleri etrafındaki koruyucu kılıfın (miyelin) kılıfın harabiyeti ve sertleşmesi (skleroz) ile ortaya çıkan, sinirlerde hasara yol açan kronik ve yıkıcı bir otoimmün bozukluktur. Sinirleri saran kılıfı oluşturan miyelin proteinlerine karşı kontrolsüz ve hatalı bir bağışıklık tepkisinin neden olduğu, sinirler boyunca mesajların iletilmesini engelleyebilen, hareket işlev bozukluğuna ve bilişsel gerilemeye neden olan bir hastalıktır. Multipl Sklerozun belirtileri arasında duyu kaybı, yorgunluk, bilişsel işlev bozukluğu, karıncalanma, uyuşma, duyu eksikliği, denge bozukluğu, çift görme, görme azlığı, konuşma bozukluğu, titreme, kol ve bacaklarda sertlik, güçsüzlük, idrar kaçırma veya yapamama, erkeklerde cinsel güç azlığı, depresyon yer alır. MS tedavisi için mevcut tedavi seçeneklerinin etkinliği sınırlıdır, genellikle olumsuz yan etkilerle bağlantılıdır ve kesin bir tedavi sunamamaktadır. 

Son yıllarda Kök hücre tedavisi Multipl Skleroz tedavisinde umut verici bir yaklaşım olarak ortaya çıkmıştır. MS hastalığında kök hücre tedavisi, potansiyel olarak sinir kılıfındaki miyelin onarımını teşvik eden, bağışıklık sisteminin hatalı reaksiyonunu düzenleyen (immünomodülatör) etkiler uygulayan ve sinir hücrelerinin hasarına karşı koruma sağlayan, MS için umut verici bir tedavi stratejisi olarak ortaya çıkmıştır. Kök Hücre ile MS Tedavisi immünomodülatör ve antiinflamatuar özellikleri ile yakın zamanda Multipl Skleroz için yeni bir tedavi stratejisi olarak ortaya çıkmıştır.  Bilimsel çalışmaların sonuçlarına göre MS hastalığında Kök Hücre Tedavisi sinir hücreleri çevresindeki miyelin kılıfı onardığı, yeni miyelin oluşumunu sağladığı, var olan sinir hücrelerini koruduğu, hatalı bağışıklık sistemi reaksiyonunu düzelttiği, yeni kan damarlarının oluşumunu tetiklediği ve sinir hücrelerindeki enflamasyon yanıtını azalttığı öne sürülmektedir. Kök Hücre ile MS Tedavisi’nin nöronları hasardan koruyup, nöronal hayatta kalmayı teşvik ettiği, sinir hücrelerindeki enflamasyonu değiştirerek MS hastalığına iyileşme sağladığı iddia ediliyor. Bilimsel çalışmaların sonuçlarına göre, MS hastalığında kök hücre tedavisi görenlerin % 70'inde tedaviden 5 yıl sonra MS semptomlarında bir nüksetme veya MS'in neden olduğu yeni sinir plak lezyonları görülmediği idda edilmektedir.

Eksozomlar son zamanlarda kök hücre tedavilerine alternatif olarak ortaya çıkmıştır. Eksozomlar, kök hücreler tarafından salgılanan mesaj taşıyıcı minik veziküllerdir ve hücreler arasında mesaj iletimi ve genetik materyal transferi gibi önemli işlevlere sahiptir. Eksozomlar gittikleri dokularda iyileştirme, yenileşme, gençleşme ve onarım mesajlarını taşırlar ve gittiklerini dokunun davranışlarını belirler. Kök hücreler tarafından salınan eksozomlar gittikleri dokulardaki hücrelerde iyileşme, doku onarımı, yenileşme, gençleşme, tedavi edici süreçlerin başlatılmasında ve düzenlenmesinde rol oynar. Genç ve sağlıklı kök hücrelerden salgılanan eksozomların gittiği dokulardaki yaşlı, yıpranmış hücreleri yenileştirip, gençleştirdiği görülmektedir. Kök hücreler ile karşılaştırıldığında kök hücreden türetilen eksozom tedavisi çok sayıda avantaja sahip olduğu görülmektedir. Bunlardan bir tanesi ve belki de en önemlisi eksozomların beyni çevreleyen kan-beyin bariyerini (BBB) geçerek beyindeki sinir hücrelerine direk olarak etki edebilmesidir. Bilimsel çalışmalar MS hastalığında eksozom tedavisi uygulanmasının sinir kılıfındaki miyelinizasyonu artırdığını, sinir dokusunu koruduğunu, hatalı bağışıklık sistemi reaksiyonunu düzelttiğini ve sinir hücrelerindeki enflamasyon yanıtını azalttığını göstermektedir.

Son bilimsel çalışmalarda, MS hastalığında exosome tedavisinin beyin kök hücrelerin aktivasyonunu ve çoğalmasını harekete geçirdiği, sinir sistemindeki iltihabi (inflamatuar)reaksiyonu azalttığı, hasar görmüş sinir kılıflarının tekrar miyelin ile kaplanmasına yardımcı olduğu, sinir hasarına bağlı motor hareket bozukluklarını hafiflettiği ve beyin atrofisini azalttığı iddia edilmektedir. 

Kısaca, MS hastalığında Kök Hücre ve Exosome Tedavisi sinirleri koruyup, onararak hastalığın nüksetmesini ya da yeni atak oluşumunu engelleyebilmekte, sinirleri çevreleyen kılıfta yeni miyelin oluşumu sağlayabilmekte, bağışıklık sisteminin kendi sinir hücrelerine karşı hatalı reaksiyon yanıtını düzeltebilmekte ve sonucunda da hastaların şikayetlerinde azalma ve yaşam kalitelerinde artış sağlayabildiği iddia edilmektedir.

Multipl Skleroz’da Kök Hücre ve Exosome Tedavisi yanı sıra aynı zamanda TMS Tedavisi’nin (transkraniyal manyetik stimülasyon) beyinde nöral kök hücreleri uyararak, çoğalmaya teşvik ettiği, nöroplastisiteyi (sinir hücrelerinin işlevlerini veya bağlantılarını yeniden düzenleyerek, geliştirmesini) arttırdığını, el ve kollardaki spastisiteleri (kas kasılmalarını) giderdiği bilinmektedir.  MS hastalığında Kök Hücre ve Exosome Tedavisi ile birlikte beyin motor nöronlarına uygulanan TMS tedavisinin sinerjik etki yaratarak, MS hastalığının tedavisinde çok olumlu sonuçlar verdiği iddia edilmektedir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

• Bu makale bilimsel çalışmaların sonuçlarından bilgilendirme amacı derlenmiş olup, her hangi bir tedavi önerisi  ve tavsiyesinde bulunmamaktadır.

Kaynak: 

Exosomes as a therapeutic tool to promote neurorestoration and cognitive function in neurological conditions.doi.org/10.1111/cns.14752