Türkçe
English
Arabic
Böbrek Yetmezliğinde Kök Hücre Tedavisi
Böbrek Yetmezliğinde Kök Hücre Tedavisi
Kronik Böbrek Hastalığı, böbrek fonksiyonunun kademeli olarak azalmasıyla karakterize ilerleyici bir durumdur. Böbrekler, kanın filtre edilmesini sağlayarak kan dolaşımındaki atıkları filtreleyen, sıvı ve elektrolit dengesini düzenleyen ve vücuttan toksinleri uzaklaştırılmasını sağlayan temel organlardır. Bu nedenle böbrek fonksiyonunun iyileştirilmesi ve böbreğin filtre etme yeteneğindeki azalmanın önlenmesi çok önemlidir. Böbrek fonksiyonlarının iyileştirilmesi böbrek yetmezliğine gidişi önleyip, diyaliz gibi ciddi tedavilere olan ihtiyacı ortadan kaldırılması için önemlidir. İlerleyip, kronikleşen böbrek hastalığı kardiyovasküler hastalık, anemi, kemik hastalığı ve sonuçta son dönem böbrek hastalığı dahil olmak üzere diyaliz veya böbrek nakli gerektiren ciddi komplikasyonlara yol açabilir
Son bilimsel çalışmalarla birlikte kök hücre tedavisi, böbrek hastalığı ve akut böbrek hasarı dahil olmak üzere böbrek fonksiyon bozuklukları için yeni bir tedavi olarak ortaya çıkmaktadır. Böbrek yetmezliği kök hücre tedavisi böbrek fonksiyonlarını korumak, hasarı onarmak ve iyileştirmek için kök hücrelerin rejeneratif potansiyelinden yararlanmaktadır. Böbrek yetmezliği için kök hücre tedavisi son safhaya gelmemiş hafif ve orta dereceli böbrek hastalığında hücresel yenilenmeyi teşvik etme ve doku iyileşmesini destekleme, inflamasyon yani iltihabi reaksiyonu azaltma, bağışıklık tepkilerini düzeltme ve böbrek onarımı için uygun bir ortamı teşvik etmesi gibi yeteneklerinden dolayı böbrek fonksiyon bozukluğunu tedavi etmek için potansiyel bir tedavi olarak görülmektedir. Kök hücre ile böbrek yetmezliği tedavisi yeni kan damarlarının oluşumunu (anjiyogenez) uyarır ve inflamasyonu yani iltihabi reaksiyonu azaltır; bunların her ikisi de kronik böbrek hastalığı gibi durumların tedavisinde kritik öneme sahiptir. Bilimsel çalışmalar böbrek hastalığında kök hücre tedavisi yönteminin böbrek fonksiyonunu iyileştirme ve fibrozisi azaltma konusunda potansiyel faydalar sağlayabildiğini göstermektedir.
Böbreklerin işlevini ve süzme kabiliyetini gösteren en önemli göstergelerden bir tanesi glomerüler filtrasyon hızıdır (GFR). GFR (glomerüler filtrasyon hızı) ne kadar düşükse böbrek fonksiyonları ve süzme kabiliyeti de o kadar azalmış demektir. Bu nedenle GFR (glomerüler filtrasyon hızı) böbrek yetmezliği tanısı koymada ve evresini belirlemede önemli bir rol oynar.
Yapılan bilimsel çalışmalarda böbrek yetmezliği için kök hücre tedavisi böbrek hastalığı olan hastalarda glomerüler filtrasyon hızındaki (GFR) artışa ve böbrek fonksiyonlarında iyileşmeye yol açabildiği gösterilmiştir. Böbrek yetmezliğinde kök hücre tedavisi hafif ve orta dereceli böbrek yetmezliğinde böbreklerin hem glomerüler hem de tübüler kompartmanların fonksiyonunu ve yapısını iyileştirici, böbreklerde yapısal doku onarımını teşvik edici, böbrek fonksiyonunu koruyucu etkilere sahip olabileceği bilimsel çalışmalarda gösterilmiştir.
Böbrek yetmezliğinde kök hücre ve eksozom tedavileri özellikle akut böbrek hasarı ve kronik böbrek hastalığı gibi böbrek hastalıkları olanlarda böbrek fonksiyon bozukluğu üzerindeki potansiyel etkileri şöyle sıralanabilir.
Böbrekleri Koruyucu Etkileri: Mezenkimal kök hücrelerden elde edilen eksozomların, inflamasyon, oksidatif stres, apoptoz ve fibrozis gibi böbrek hasarında rol oynayan yolları değiştirip, iyileştirerek böbrekleri koruyucu etkiler sunduğu bulunmuştur.
Böbrek Fonksiyonunda İyileşme: Yapılan bilimsel çalışmalar, kök hücre ve eksozom tedavilerinin fibrozisi azaltarak ve diyabetik nefropati ve iskemi-reperfüzyon hasarı gibi durumlarda çok önemli olan doku onarımını teşvik ederek böbrek fonksiyonunu iyileştirebileceğini göstermiştir.
Onarıcı -Yenileyici (Parakrin) Etkileri: Kök hücre ve eksozom tedavileri hasar görmüş böbrek dokularının onarımını ve yenilenmesini artırabilen parakrin etkilere sahip olduğu bilinmektedir.
İltihabi Reaksiyonun (Enflamasyon) Azaltılması: Kök hücre ve eksozom tedavileri böbrekteki iltihabi (enflamasyon) reaksiyonu azaltabilir, bu da daha fazla hasarın önlenmesinde ve iyileşmenin desteklenmesinde faydalıdır.
Bu bulgular, böbrek yetmezliğinde kök hücre tedavisi ‘nin böbrekleri hasara karşı koruyabildiğini, böbrek fonksiyonunu iyileştirebildiğini, yapısal hasarı azaltabildiğini ve bu şekilde böbrek hastalığının tedavisinde etkili bir yardımcı tedavi olarak hizmet edebileceğini göstermektedir.
Kaynaklar:
- Stem cell-based treatment of kidney diseases. Pan, B. Et al. Experimental Biology and Medicine, 245, 902- 910. https://doi.org/10.1177/1535370220915901.
- Stem cell therapy for kidney disease. Lazzeri, E. et al. Expert Opinion on Biological Therapy, 15, 1455- 1468. https://doi.org/10.1517/14712598.2015.1067300.
- Stem Cell Therapies in Kidney Diseases: Progress and Challenges. Rota, C. Et al. International Journal of Molecular Sciences, 20. https://doi.org/10.3390/ijms20112790.
- Stem cell-based treatment of kidney diseases. Pan, B. Et al. Experimental Biology and Medicine, 245, 902- 910. https://doi.org/10.1177/1535370220915901.
- Stem cell therapy for kidney disease. Lazzeri, E. et al. Expert Opinion on Biological Therapy, 15, 1455- 1468. https://doi.org/10.1517/14712598.2015.1067300.
- Stem Cell Therapies in Kidney Diseases: Progress and Challenges. Rota, C. Et al. International Journal of Molecular Sciences, 20. https://doi.org/10.3390/ijms20112790.
- Bu makale bilimsel çalışmaların sonuçlarından bilgilendirme amacı derlenmiş olup, herhangi bir tedavi önerisi ve tavsiyesinde bulunmamaktadır.